Mineralogiya laboratoriyasi

Laboratoriya tarixi

Mineralogiya laboratoriyasi 1938 yilda tashkil etilgan. Birinchi rahbari – akademik A.S.Uklonskiy (1938-1972) O‘zbekiston va qo‘shni hududlar mineralogiyasi va geokimyosini o‘rganishga asosiy hissa qo‘shgan katta mineraloglar maktabini yaratdi. Keyinchalik laboratoriya M.I. Baskakov, M.I. Ismoilov, E.A. Dunin-Barkovskaya, M.S.Karabayevlar tomonidan boshqarildi.

Laboratoriya asoschisi A.S.Uklonskiy o‘z tadqiqotlarida kimyoviy elementlar paragenezisi, elementlarning tabiiy izomorf qatorlari, ularning yer qobig‘ida, minerallar va tog‘ jinslaridagi harakati; izotoplarning tabiiy suvlar geokimyosidagi ahamiyati haqidagi nazariyalarni rivojlantirgan. Uning oltingugurtni sanoatbop to‘plamlari bilan bitumlar orasidagi paragenetik bog‘liqlik to‘g‘risidagi nazariyasi Gazli hududida uglevodorodlar to‘plamini bashorat qilishga asos bo‘ldi va keyinchalik bu yerda yirik gaz koni ochildi.

Laboratoriyada ko‘plab foydali qazilma boylik konlarida, ma’danli maydonlarda, katta hududlarda va alohida genetik turdagi konlarda muntaeam rejali tadqiqotlar utkazildi. Xususan, qo‘rg‘oshin-rux (M.I.Moiseyeva), mis-porfir (S.T.Badalov, I.M.Golovanov), oltin (M.I. Moiseyeva, G.M.Chebotarev, S.K. Smirnova, M.S.Karabayev, E.M.Amirov va b.), vismut va flyuorit (E.A. Dunin-Barkovskaya), volfram (M.I.Ismoilov, O.A.Bobojonov, M.S.Karabayev, E.M.Amirov) ma’danlari. Epigenetik mineral hosil bo‘lish jarayoni va uning cho‘kindi tog‘-jinslari ichida ma’dan to‘plamlari hosil qilish (M.P. Baskakov, S.K. Smirnova) masalalari o‘rganildi.

Laboratoriya hodimlari

Orolov Azizbek Kaimjanovich
geologiya-mineralogiya fanlari falsafa doktori, laboratoriya boshlig‘i.

Karabayev Mamatxan Sadirovich
geologiya-mineralogiya fanlari doktori, professor, bosh ilmiy xodim.

Amirov Elmurod Mansuriddin o‘g‘li
geologiya-mineralogiya fanlari falsafa doktori, katta ilmiy xodim.

Yusupov Abdisalim Bobomurod o‘g‘li
tajriba-orttiruvchi kichik ilmiy xodim

Baxtiyorov Oybek Egamberdi o‘g‘li
tajriba-orttiruvchi kichik ilmiy xodim.

Sadirov Rustam Mamatxon o‘g‘li
tajriba-orttiruvchi kichik ilmiy xodim

Begjanov Diyorbek Ilhomjon o‘g‘li
muhandis-geolog.

Qudratov Ramazon Suyarqul o‘g‘li
muhandis-geolog.

Davlat dasturidagi Tog‘-kon sanoati va geologiya vazirligi tomonidan moliyalashtiriladigan loyihalar (GQI)

Magmatik, postmagmatik va metasomatik hosilalarda asosiy va hamroh ma’danli elementlarning tarqalish qonuniyatlari va uchrash shakllarini aniqlash hamda chuqurlik sari bashoratlash-qidiruv modelini yaratish (Nurota regioni endogen ma’danlashuvi misolida)

Xo‘jalik shartnomalari

12-2020-son NKMK bilan xo‘jalik shartnomasi.

Markaziy Qizilqum ma’dan-magmatik tizimlarining shakllanish va joylashuv omillari yashirin ma’danlashuvni bashorat qilish asoslari sifatida

13/01-05-01/2024-4-son NKMK bilan xo‘jalik shartnomasi.

Auminza-Beltov tog‘-ma’danli rayonida oltin, oltin-kumush va boshqa ma’danlashuvlarning geologik-genetik, strukturaviy-moddiy xususiyatlarini aniqlash asosida bashoratlash komplekslarini optimallashtirish va qidiruv maydonlarini ajratish

13/01-05-01/2024-2-son NKMK bilan xo‘jalik shartnomasi.

G‘arbiy O‘zbekistonning geterogen minerallashuvini bashorat qilish uchun petrometallogenik platforma asosida turli yoshdagi intruziv jinslar, metasomatitlar va minerallashuv o'rtasidagi bog'liqliklarni aniqlash

19/2023-son O‘zbek geologiya qidiruv AJ bilan xo‘jalik shartnomasi.

Sorquduq, G‘arbiy Sorquduq, Toshmachit, Boshtut uchastkalarida va Boboshil istiqbolli maydonida qamrovchi tog‘ jinslari, ma’danlar va ma’dan oldi metasomatik o‘zgarishlari mavjud tog‘ jinslarining mineralogik, petrografik va geokimyoviy tarkibini o‘rganish

So‘nggi yillarda laboratoriya xodimlari tomonidan chop etilgan monografiyalari

Карабаев М.С. Метасоматизм и оруденение Центральных Кызылкумов. -Т.: НУУз, 2019. – 176 с.

Амиров Э.М. Ауминза тоғлари интрузив комплексларининг петрологик-геокимёвий хусусиятлари. Т.: “Lesson Press”, 2022. – 104 б.

Asosiy vazifalar

Oltin, oltin-kumushli, oltin-nodirmetalli ma’danli obyektlarning geologik tuzilishida ishtirok etuvchi magmatik, postmagmatik va metasomatik hosilalarni diagnostika qilish va tiplarga ajratish, shuningdek petrografik, petrokimyoviy va mineralogik tavsifini batafsil o‘rganish
Oltin va nodirmetalli elementlarining geokimyoviy assotsiatsiyalarini aniqlash, ma’danlarda, ma’dan oldi hududlarida, tog‘ jinslarida asosiy va hamroh elementlarning tarqalish xususiyatlarini o‘rganish orqali ularning ma’danlashuv jarayonlarida nomoyon bo‘lish ketma-ketligini ifodalsh
Endogen konlardagi oltin, oltin-kumushli, oltin-nodirmetalli, oltin-nodirmetalli ma’danli ma’danlashuvning hosil bo‘lishida mineralogik-geokimyoviy paragenezislarning vertikal va lateral zonalliklarini ajratish
Ma’danli elementlarning geokimyoviy assotsiatsiyalarini aniqlash hamda asl va nodirmetallar konlarini qidirishning geokimyoviy, mineralogik mezonlari majmuasini ishlab chiqish
Ma’danlardagi elementlarning foydali komponentlarini uchrash shakllarini aniqlash, ularning mikromineral tarkibi va oltin, oltin-nodirmetalli ma’danlashuvning bashorat-qidiruv modelini ishlab chiqish